Hiệu quả của quá trình dạy học và tổ chức các hoạt động giáo dục tích hợp nội dung học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh tạo nên tác dụng liên toả, đồng bộ trong việc giáo dục đạo đức, lý tưởng cách mạng, đồng thời góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện về phẩm chất và năng lực học sinh.

1. Thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng, ngày 15/5/2016, Bộ Chính trị đã ban hành Chỉ thị 05-CT/TW về “Đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” - trong đó yêu cầu: "Tiếp tục chỉ đạo biên soạn chương trình, giáo trình về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh để giảng dạy trong hệ thống giáo dục quốc dân và các học viện, trường chính trị, trường đào tạo, bồi dưỡng cán bộ các cấp, bảo đảm phù hợp với từng cấp học, bậc học và với yêu cầu giáo dục, đào tạo.Đối với học sinh phổ thông, dạy nghề, trung học chuyên nghiệp, học tập về đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh gắn với giáo dục công dân, đạo đức nghề nghiệp".

Quán triệt sâu sắc yêu cầu trên, ngày 27/2/2017, Ban cán sự Đảng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Nghị quyết số 69-NQ/BCSĐ về "Thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”,theo đó, chỉ đạo việc "rà soát, biên soạn giáo trình, tài liệu về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh để tổ chức triển khai trong các cơ sở giáo dục và đào tạo",tổ chức biên soạn "Tài liệu hướng dẫn tích hợp nội dung học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh" theo tinh thần vừa kế thừa chất lượng của "Tài liệu hướng dẫn tích hợp nội dung học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh" (thực hiện Chỉ thị 03-CT/TW trước đó), vừa bổ sung cập nhật các vấn đề mới của Chỉ thị 05-CT/TW, để dạy học chính thức trong chương trình đối với các môn học và hoạt động giáo dục ở cấp Trung học cơ sở (các môn Ngữ văn, Lịch sử, Giáo dục công dân, Mỹ thuật, Âm nhạc, Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp), cấp Trung học phổ thông (các môn Ngữ văn, Lịch sử, Giáo dục công dân, Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp); đồng thời tập huấn cho đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục, giáo viên để triển khai dạy học tích hợp ở tất cả các cơ sở giáo dục trên toàn quốc.

2. Về mục tiêu tích hợp:Trang bị cho học sinh những hiểu biết cần thiết, cơ bản về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; trên cơ sở đó giúp học sinh có được nhận thức, thái độ và hành vi đúng đắn theo tấm gương tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; Giáo dục ý thức quan tâm sâu sắc tới việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh đạo đức Hồ Chí Minh; làm cho việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trở thành thói quen tự giác và nếp sống hằng ngày của học sinh; Phát triển kĩ năng thực hành, kĩ năng phát hiện và ứng xử tích cực trong việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh; Góp phần giáo dục cho học sinh trở thành người công dân có đầy đủ phẩm chất và năng lực; sống và làm việc theo tấm gương tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.

3. Về nguyên tắc tích hợp: Hệ thống quan điểm về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh phải trở thành nội dung tích hợp trong chương trình học của một số môn học và hoạt động giáo dục, được thực hiện trong kế hoạch dạy học, giáo dục của nhà trường; Mục tiêu, nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức hoạt động giáo dục về tấm gương tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh ở các cấp, bậc học được thiết kế phù hợp với mục tiêu giáo dục của các cấp học, bậc học tương ứng, góp phần thực hiện mục tiêu của giáo dục phổ thông nói chung; phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi học sinh, được triển khai theo các mức độ tích hợp vào các môn học và các hoạt động giáo dục chính khoá, ngoại khoá theo đặc trưng của môn học, không làm thay đổi mục tiêu và nội dung của môn học, bài học; đảm bảo tích hợp một cách tự nhiên, lô-gich, không gây quá tải,... nhằm tạo nên sự gắn bó nhuần nhuyễn giữa nội dung học tập và sự vận dụng linh hoạt vào thực tiễn.

4. Về mức độ tích hợp:Trên cơ sở nội dung, đặc điểm và khả năng thực hiện việc tích hợp của môn học/ hoạt động giáo dục, giáo viên lựa chọn mức độ tích hợp thích hợp, theo các mức độ chủ yếu sau:Mức độ liên hệ:căn cứ vàonội dung chính/chủ đề của bài học/hoạt động giáo dục để liên hệ với kiến thức về nội dung học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh;Mức độ tích hợp bộ phận: khai thác một phần của nội dung bài học/hoạt động giáo dục để thực hiện tích hợp với nội dung học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; Mức độ tích hợp toàn phần: sử dụng toàn bộ nội dung bài học/hoạt động giáo dục để thực hiện tích hợp với nội dung học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.

5. Về phương pháp tích hợp: Theo định hướng phát triển năng lực, việc thực hiện tích hợp nội dung học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh được triển khai theo các phương pháp dạy học tích cực: giáo viên tổ chức, hướng dẫn hoạt độnghọc; tạo môi trường học tập thân thiện và những tình huống có vấn đề để khuyến khích học sinh tích cực tham gia các hoạt động học tập, tự phát hiện năng lực, nguyện vọng của bản thân, rèn luyện thói quen và khả năng tự học, phát huy tiềm năng sáng tạo và những kiến thức, kĩ năng đã tích lũy được để phát triển.

Hoạt động học tập của học sinh (thông qua một số hình thức chủ yếu như: học lý thuyết; thực hiện bài tập, thực hiện dự án nghiên cứu; tham gia xêmina, tham quan, cắm trại, đọc và thuyết trình từ thông tin trong sách, tài liệu; sinh hoạt tập thể, hoạt động phục vụ cộng đồng) được thực hiện thông qua các tình huống giáo dục, với sự hỗ trợ của các phương tiện, thiết bị dạy học như công nghệ thông tin và các hệ thống ứng dụng kỹ thuật số.

Tùy theo mục tiêu cụ thể và tính chất của hoạt động, giáo viên giao nhiệm vụ học tập, hướng dẫnhọc sinh làm việc độc lập, làm việc theo nhóm hoặc làm việc chung cả lớp, đảm bảo mỗi học sinh đều được tạo điều kiện để tự thực hiện nhiệm vụ học tập và trải nghiệm.

6. Nội dung tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh rất phong phú, có mối quan hệ thống nhất, biện chứng, thể hiện trong toàn bộ di sản và cuộc đời hoạt động cách mạng vĩ đại của Người. Hiệu quả của quá trình dạy học và tổ chức các hoạt động giáo dục tích hợp nội dung học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh tạo nên tác dụng liên toả, đồng bộ trong việc giáo dục đạo đức, lý tưởng cách mạng, đồng thời góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện về phẩm chất và năng lực học sinh.

_________

Tài liệu tham khảo

1. Hồ Chí Minh (2000): Toàn tập - NXB Chính trị Quốc gia.

2. Ban Tuyên giáo Trung ương (2017): Những nội dung cơ bản của tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh - NXB Chính trị Quốc gia.

3. Nghiêm Đình Vỳ (Chủ biên, 2015): Tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh trong giảng dạy môn Lịch sử ở trường phổ thông- NXB Chính trị Quốc gia.